Yediğimiz içtiğimiz gıdaların bazıları hiç umulmayan önemli sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Yumurta, bunlardan birisi.
Doğrudan tüketilen ya da pek çok gıda maddesine katılan yumurtaya, gelin yakından bakalım.
Son dönemde, Türk Gıda Kodeksi değişimiyle, yumurtaların üzerine basılan kodların ilk sayısı aracılığıyla, hangi koşullarda üretildiğinin açıklanması zorunluluğu getirildi.
Şimdi dolabınıza gidin ve yumurtanızın üzerindeki kodun ilk rakamını okuyun!
0 numaralı kod (verilen bilginin tamamen doğru olduğu var sayılarak), yumurtanızın organik bir şekilde üretildiğini işaret ediyor.
Yani bu durum, açık alanda serbest gezen tavuğa verilen yem organik olup tavuğa hiçbir şekilde hormon uygulanmamış demek.
Yumurtalar arasında en sağlıklı ve en pahalı olanlar 0 kodlular.
1 numaralı kod, gezen tavuk yumurtası ama bu tavuklara hormon ya da GDO’suz yem kısıtlaması gibi bir durum söz konusu değil.
2 numaralı kod, biraz daha geniş kümes içinde dolaşan tavuk yumurtalarına veriliyor. Bu koda sahip olanların yem ve hormon konusunda da bir kısıtlama yok.
3 numaralı kod ise, kafeste büyüyen tavuğun yumurtası ve içlerinde en sağlıksız olanı.
Gıdalarla ilgili sorunlarımız konusunda Nurzen Amuran’ın TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Genel Başkanı Kemal Zeki Taydaş ile yaptığı röportajdan, yumurta ile ilgili bir kesit paylaşıyorum.
”Amuran: …Bir ara yabancı ajansların günlük haber bültenlerinde AB ülkelerinde zehir içeren yumurtaların olduğu haberleri sık sık yer almıştı. İnsan sağlığı açısından risk nedir, tüketiciler nelere özen göstermeli?
Taydaş: …Bahsettiğiniz olay, fipronil isimli bir böcek ilacının kümes ve yetiştirme alanlarının çevresinde dezenfeksiyon amaçlı kullanımı sonrası bulaşısıyla kalıntıları tespit edilmiş ve piyasadan toplatılmıştır.
Fipronil maddesi hayvanlardaki pire, bit ve keneleri yok etmek için kullanılan bir böcek ilacıdır.
Maddenin, kümes hayvanları gibi insanların tükettiği hayvanlarda kullanımı yasaktır.
Bu tip hayvanlara temas etmesi durumunda tüy ve deri tarafından emilen madde yumurtalara bulaşabilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü, fipronil maddesini “orta derecede tehlikeli” olarak tanımlıyor ve yüksek miktarlarda tüketildiğinde böbrek, karaciğer ve tiroit bezlerine ciddi etkileri olabiliyor.
Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye mevzuatı gereği gıda değeri olan hayvanlarda kullanımına izin verilmeyen fipronil, gıda değeri olmayan hayvanlarda antiparaziter olarak kullanılmak üzere, sprey veya deriye damlatma formlarında ruhsatlandırılıyor.
Bitki koruma ürünü olarak ise tohum ilaçlamasında mısır ve ayçiçeğinde ruhsatlı olarak kullanılabiliyor.
Bu konularla ilgili tüketicini pek fazla yapabilecek bir şeyi yoktur.
Tüketici adına kamu sağlığını korumakla ve gıda güvenliğini sağlamakla yükümlü kamu kurum ve kuruluşlarına büyük sorumluluk düşmektedir.
Kamu adına denetimler sıklıkla yapılmalı, bu ve benzeri vakaların yaşanmasının önüne geçilmelidir.”
Doç. Dr. Şafak Nakajima