Çocukların ve gençlerin davranışlarının sonuçlarında ne gibi sonuçlar doğacağını umursamadan ve düşünmeden hareket ettiklerini görüyorum.
Birkaç olay ile durumu somutlaştırayım:
Arabanın bagajına oturan arkadaşına şaka yapmak için arabayı çalıştırıp gaza basan genç, arkadaşının kafasının üzerine yere çakılarak ağır yaralanmasına neden oldu…
90 km. hızla yol alan arabadaki gençlerden biri diğerine “şu anda el frenini çekersem ne olur” diye sordu ve deneme yapmak için el frenini çekti. Gençler, takla atarak şarampole yuvarlanan araçtan yaralı olarak kurtarıldılar…
Köpeği cezalandırmak için kafasına defalarca sopa ile vuran genç köpeğin ölmesi üzerine şaşkınlığını gizleyemedi…
Bisikletinin freni tutmadığı halde aşırı dik bir yokuştan bisikletiyle inmeye çalışan genç, başını duvara vurarak hayatını kaybetti.
Babasının arabasını kullanmaya çalışan on beş yaşındaki genç kaldırımdaki çocukları ezdi.
Bunlar, tanık olduğum veya haberlerden izlediğim gerçek olaylardan bazıları. Hepimiz çok daha fazlasına tanık oluyoruz.
Gençlerin bu davranışlarının sebebi nedir?
Bu tür olaylar çocukların ve gençlerin hayatı sanal bir yaşam tarzı dolarak görmelerinden kaynaklanıyor. Sanal araba oyunlarında defalarca takla atıp, aracı parçalandıktan sonra hiçbir şey olmamış gibi aynı araçla oyuna yeniden başlayan genç zihinsel açıdan idrakini kaybediyor.
Ya da her gün yükseklerden düşen, patlayan, vurulan, yanan, ezilen, parçalanan ama hiç ölmeyen sanal oyun veya çizgi film karakterlerini izleyen çocukların gerçeklik algısı zayıflıyor.
Sanal alem onları öyle etkiliyor ki bu yüzden yapacakları şeyin sonuçlarını düşünmeden hareket ediyorlar.
Ne Yapılmalı?
Çocukların gerçeklik algısını zayıflatan çizgi filmler izletilmemeli ve sanal oyunlar oynatılmamalı.
Aileler küçük yaştan itibaren çocuklarına bir olayın sonucunu tahmin ettirmeli ve üzerinde konuşma yapmalıdırlar. Bazı olayların tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini, böyle bir durumda düşünerek hareket etmeleri gerektiğini ve tehlikeli sonuçlar doğuracak şeyleri yapmamaları gerektiğini öğretmelidirler.
Örnek olay
Çocuklar öğrenirken meraklıdırlar ve bu öğrenme sürecinde birçok hata yapabilirler. Bu hataların sonuçları üzerinde konuşmak onları eğitmek için faydalı olacaktır.
Örneğin oğlum evdeki bir çiçeği sulamak için meyve suyu dökmüştü, bunun çiçeğe faydalı olacağını düşündüğü için yaptığını ifade etti. Ben de çiçeklerin insan gibi olmadığını ve ona zarar vereceğini söyledim, toprağını bol suyla temizlemeye çalıştık ama yinede bir süre sonra çiçek kurudu.
Bunun üzerine doğru olup olmadığını öğrenmeden yapılan bir işin bir canlının ölümüne neden olabileceğini, bundan sonra davranışlarına dikkat etmesi gerektiğini konuştuk.
Kendi yaşantınızdan ve çevredeki olaylardan edindiğiniz bilgileri kullanarak bu şekilde eğitici çalışmalar yaparak çocuğunuza davranışlarının sonuçlarını düşünerek hareket etme tutumunu kazandırabilirsiniz.
Doğan CEYLAN
