Anne ve babaların çocuklarını sıkça “Harikasın!”, “Muhteşem resim yapıyorsun!” diyerek desteklediklerine şahit oluyoruz.
Fakat bu övgüler sahiden de çocukların özgüvenini artırıyor mu?
Hollanda’da ilkokul çağındaki çocuklar ve aileleriyle yapılan bir araştırmaya göre, annelerin “abartılı” övgüleri aslında çocukların özgüveni açısından olumsuz sonuçlar doğuruyor.
2017 yılında, Child Development dergisinde yayınlanan bu araştırmada 120 çocuk, 7 yaşından 11 yaşına kadar 5 yıl boyunca çeşitli ölçümlerle takip edilmiş.
Bu süre boyunca çocukların matematik problemlerindeki performanslarına karşılık annelerin kullandığı övgü içeren ifadeler gözlemlenmiş ve aynı zamanda çocukların zaman içindeki özgüven seviyeleri ve narsisist davranış (kişinin kendisini beğenmesi ve sevmesi) özellikleri incelenmiş.
Annelerin övgü içeren ifadeleri “abartılı” ya da abartılı olmayan övgüler olarak sınıflandırılmış.
Anneler çocukları soruyu cevaplarken “aşırı derecede iyisin, inanılmaz başarılısın veya olağanüstü gidiyorsun” gibi ifadeler kullandığında bu “abartılı övgü” olarak kaydedilmiş.
Araştırma sonuçlarına göre abartılı övgü başlangıçta özgüveni yüksek olan ve başlangıçta özgüveni düşük olan çocukları farklı şekillerde etkiliyor.
Çalışmanın başlangıcında yüksek özgüven sahibi olan çocukların narsisist davranışlarının, ailelerinden aldıkları abartılmış övgüler ile artış gösterdiği bulunmuş.
Ayrıca, başlangıçta özgüveni düşük olan çocukların özgüvenlerinde zamanla daha çok düşüş yaşandığı gözlemlenmiş.
Peki neden bu abartılı övgüler özgüveni düşük olan çocuklarda daha da düşük özgüvene sebep olurken, özgüveni yüksek olan çocuklarda daha da fazla narsisizme sebep oluyor?
Araştırmacılar bu bulguların farklı teoriler ile açıklanabileceği belirtiliyor.
Bunlardan bir tanesi, övgülerin çocuklara karşılayamayacakları standartlar koyması.
Zamanla başka zorluklarla karşılaşan çocuklar onlardan beklenen derecede başarı gösteremeyeceklerini fark ettiklerinde bu onların özgüveninde bir düşüşe neden oluyor olabilir.
Öte yandan, yüksek özgüven sahibi çocuklar ise abartılı bir biçimde övgü aldıklarında bu övgüyü kendilerine uygun gördükleri için daha fazla içselleştirdikleri ve sonuç olarak kendini aşırı beğenme durumunun ortaya çıkabiliyor.
Oysa abartılı olmayan övgülerin bu olumsuz etkiler ile (düşük özgüven ya da narsisizm) bağlantılı olmadığı görülüyor.
Araştırma sonuçları gösteriyor ki çocukları övgü ile yüreklendirmek ya da ödüllendirmek isterken eğer övgü gerçekçi olmayacak şekilde abartılı ise istenilen sonucu vermiyor hatta ters tepiyor.
Bu nedenle anne-babaların ve eğitimcilerin övgülerinde gerçekçi ve samimi olması çocukları özgüvenleri açısından önem teşkil ediyor.
Çalışmanın detaylarına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz: