Günümüzde ebeveynlerin çok zorlandıkları konulardan biri de çocuklara sınır koyabilmek ve hayır diyebilmektir.
Aileler öz güveni yüksek, mutlu çocuk yetiştirebilmenin ancak çocukları serbest bırakarak mümkün olabileceği gibi yanlış bir düşünceye kapılabiliyorlar. Ancak sınırlar tam aksine bir çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlar.
Uzman Klinik Psikolog & Pedagog Gülşah Öztürk Erten, özellikle okul öncesi dönemde kuralların, çocuğun dış dünyaya uyumunu kolaylaştıracak ve kişilik gelişimini destekleyeceğini belirtiyor.
MUHTEMEL KRİZLERİ ÖNCEDEN BELİRLEYİN
Henüz psikolojik olgunluk süreçlerini tamamlamamış çocuklar hayatlarını sınırlandırıp düzen sağlayacak ebeveynlere gereksinim duyacaklardır.
Özellikle 2-3 yaşından sonra çocuklar kendi hayatlarında hakimiyet kazanmaya başlamalarıyla birlikte ısrarcı isteklerde bulunurlar.
Bu dönemde ebeveynler çocuklarının gelişim özelliklerine uygun kurallarla onları hayata hazırlamalıdır.
Etkili hayır diyebilmek ancak muhtemel krizleri önceden belirleyip bunlara yönelik kural ve sınır koymakla mümkün olacaktır.
ÇOCUĞA KURAL VE SINIR KOYARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Çocuğunuzun sağlıklı gelişimi ve aileniz için olmazsa olmaz kurallarınızı belirleyin.
Unutmayın çok uzun kurallar listesi henüz otokontrolünü sağlamaya başlamamış okul öncesi dönemi çocuklar için başarması güç hedefler olacaktır.
3-6 yaş dönemindeki çocuklarda isteklerini erteleme ve bekletme kapasiteleri çok sınırlıdır.
Bu yaş dönemi için kurallar belirlenirken bu süreler dikkate alınmalı, çocuğun kapasitesinin üzerinde beklentilere girilmemelidir.
Genel olarak çocuklar her kuralı, sınırların nerede başlayıp bittiğini öğrenmek için test ederler. Her defasında aynı tutarlılığın tüm aile bireyleri tarafından gösterilmesi gerekmektedir.
Kısa ve net kurallar anlaşılır olacaktır. Kendisinden hangi durumda ne beklediğinizi özellikle belirtmeniz mesajın doğru olarak anlaşılmasını sağlayacaktır.
Zaman zaman teşvik için ödül kullanılabilir. Ancak dikkatli kullanılmalı ve rüşvete dönmemelidir.
Kuralları deldiğinde sonucunu yaşaması, kuralların geçerliliğini kavraması için önemlidir.
Erken yaş dönemindeki çocuklar sık sık tekrarlara ihtiyaç duyarlar. Kriz yaşanmaması için küçük hatırlatmalar işe yarayacaktır.
Örneğin tek bir oyuncak alma kuralı, oyuncakçıda birden fazla oyuncak almak istediğinde değil evden çıkmadan hatırlatılmalıdır.
Hayır derken otoriter bir tutumla çocukta baskı oluşturmak yerine alternatif sunmak daha etkili bir yöntem olacaktır.
Çocuklar ailelerin ağzından çıkan sözler yerine gözlerine bakarak en doğru mesajı alacakları unutulmamalıdır.
Sizin ev dışı ortamlardaki tedirginliğiniz, kuralların delinebileceği mesajını verebilir. Sakin ve kararlı duruşunuz son derece önemlidir.
Çocuklara davranış kazandırırken olumlu davranışların görülüp takdir edilmesi, olumsuz davranışı engellemeye çalışmaktan çok daha etkili olacaktır.
Her çocuğun farklı bir kişiliği olduğu ve kuralların çocuklarla otorite savaşı haline getirilmemesi gerektiği unutulmamalıdır.
Çocuklarınızla aranızdaki güvenli ve sıcak bağın korunması için gerektiğinde kuralları esnetebilmelisiniz.
Uzman Klinik Psikolog & Pedagog – Gülşah Öztürk Erten
