Ebeveynlerin, çocuklarının gelişim süreçleriyle alakalı en çok endişe ettikleri konuların başında erken ergenlik geliyor.
Hormon içerikli gıdalarla sağlıksız bir şekilde beslenme, kimyasallara maruz kalma gibi etkenler sebebiyle ergenliğe girme yaşında düşüş yaşanırken, bu durum çocukların gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Nesibe Andıran, erken ergenlikle ilgili önemli bilgiler verdi.
Fiziksel ve hormonal olarak çocukluk çağından yetişkinlik dönemine geçişin yaşandığı aralığa “ergenlik dönemi” adı verilir.
Ergenlik dönemiyle birlikte fertilite kazanımı oluşur, vücutta yağ dağılımı değişir, boy uzamasında sıçrama görülür.
Ergenlik başlama yaşı ırklara göre farklılık gösterir. Ergenlik başlangıcı kızlar için en erken 8, ortalama 10-11, en geç 13 yaş; erkekler içinse en erken 9, ortalama 11-12, en geç 14 yaş olarak belirtilmiştir.
Erkek çocukları için testis hacminin artması ve kıllanmayla birlikte seste kalınlaşmanın başlaması ergenlik belirtileridir.
Kız çocuklarında ise ergenliğin ilk bulgusu olarak çoğunlukla meme gelişimi oluşur, az bir kısmında ise önce kıllanma başlayıp peşinden meme gelişimi gelebilir. Sivilcelenme, büyüme hızının artması, ter kokusunun değişmesi de belirtiler arasındadır.
ERKEN ERGENLİĞİN NEDENLERİ
Normal ergenliği başlatan hormon çocukluk döneminde bekleme sürecindeyken, ergenlik dönemi yaşında aktif hale gelir.
Uyuyan ve baskılı bu hormonları tekrar uyandıran ve aktif hale getiren uyarıların neler olduğu henüz net olarak bilinmemektedir.
Kızlarda daha sık görülen erken ergenlik beyin, yumurtalık tümörleri ve böbrek üstü bezleri hastalıkları gibi hormon salgılanmasını etkileyen durumlar nedeniyle oluşabilir.
Ancak sevindirici olarak bu durumlar çok nadir olup, büyük çoğunluğunda altta yatan herhangi bir neden bulunmaz. Bunun dışında düşük doğum tartılı çocukların, obezite yatkınlığı olan çocukların ve ikiz eşlerinin erken ergenliğe girme riski daha fazladır.
Hormon ve kimyasal maddeler etkisinde yetiştirilen sebzeler, meyveler, tavuk gibi gıdalar da erken ergenlikten sorumlu tutulan nedenler arasındadır.
Kokulu temizlik maddeleri, plastik ürünler içerisinde bulunan bazı maddelerin de erken ergenlik başlangıcına sebep olduğu düşünülmektedir.
Diklorobenzen (oda spreyleri, klozet koku önleyici, güve kovucularda vb.), Bisphenol A (plastik biberon, plastik oyuncaklar vb.) ve fitalatlar (şampuanlar, vücut ve saç spreyleri, parfümler, sabun, döşeme, duvar kaplama, plastik vs) bu konuda suçlanan kimyasal maddelerdir.
Hatta kirlilik nedeni ile soluduğumuz havadan aldığımız kimyasal maddeler bile hormon sistemimizi negatif olarak etkileyebilir.
ERKEN ERGENLİĞİN GETİRDİĞİ SORUNLAR
Erken ergenliğin tedavi edilmediği durumlarda ortaya çıkan sorunları yetişkin dönem boy kısalığı ve psikososyal sorunlar olarak özetleyebiliriz.
Erken yaşlarda yaşıtlarına göre iri olan bu çocuklar, ergenlik hormonlarının kemik kapanmasını hızlandırması ile normal beklenen nihai boylarına ulaşamazlar ve kısa kalırlar.
Yaşı küçük olmakla birlikte bedensel ve ruhsal olarak genç kız/genç delikanlı gibi olan çocuklar ergen olarak davranmaya başlarlar.
Aile içinde, sosyal çevrede, okulda ve arkadaşları ile uyum sorunu yaşarlar. Bu durum ise stres, içe kapanma gibi problemleri de beraberinde getirebilir.
Ek olarak “cinsel istismar” açısından da risk taşırlar.
Erken ergenliğin doğru tanı ve tedavisi ile bu çocukların boy potansiyelini yükseltip, psikososyal problemlerden korumak mümkün olmaktadır.
Prof. Dr. Nesibe Andıran
