Dayak ya da daha resmi ve genel adıyla fiziksel şiddet, geçmişte çocuk disipline etme alanında oldukça kullanılan, ancak günümüzde artık şiddetle karşı çıkılan bir uygulama.
Kendi çocukluğunda bir şekilde şiddete maruz kalmış çocuklar, büyüyüp anne baba olduklarında tek bildikleri, öğrendikleri yöntem dayağa başvuruyorlardı.
Ancak günümüzde birçok anne baba dayakla disiplin sağlanamadığını öğrenmiş durumda. Yani artık kızını dövmeyenler dizini dövmüyor ki zaten ben de bugüne kadar dayakla adam olmuş bir çocuk görmedim.
Aksine dayak, tam tersi etkilerle, çocuğu pozitif davranışa kesinlikle teşvik etmiyor. Dövülen bir çocuk yine aynı yolla adalet sağlamaya çalışıyor.
Peki detaylandıracak olursak, dayak neden işe yaramıyor? Leyla Navarro, “Gerçekten Beni Duyuyor musun?” kitabında anlatmış:
– Dayak yiyen çocukta uyandırılan tek duygu, öfkedir. Dayak yiyen çocuk, şiddet gösteren kişiye karşı onarılamaz bir öfke ve kızgınlık hisseder.
Dayak atan kişinin hayal ettiği üzere çocukta bir pişmanlık, “aman ben bu yaramazlıkları neden yaptım, bir daha sakın yapmayayım” gibi bir düşünce uyandırmıyor.
Aksine çocuk tamamen gördüğü şiddete odaklanır, acı ve hissettiği negatif duyguların pençesinde kıvranırken şiddet gösteren kişiyi suçlar.
– Dayak, yaramaz(?!) olduğu düşünülen çocuğa verilen peşin bir cezalandırmadır, dinlemeden, anlamadan, empati yapmadan verilen bu ceza, çocuğa yaptığı hatayı düşünme olanağı tanımazken, tamir yollarını aramaz veya yaptığı hatayı düzeltmek için beyin fırtınası yapmaya fırsatı kalmaz.
O dakikadan sonra artık onun gözünde kabul edilemez davranışlar dayak gibi net ve karşı tarafı hiçe sayan cezalarla sonuçlanmalıdır.
– Dayak yiyen çocukların yemeyenlere göre oldukça saldırgan olduğu gözlenir. Çünkü o sorunlarını kısa yoldan saldırganlıkla, fiziksel şiddetle çözmeyi öğrenmiştir.
– Dayak yiyen çocuk çevresine karşı zorbadır, anne babasına olan öfkesini de çeşitli yollarla ama genelde saldırgan negatif tavırlarla ortaya koyar.
– Özünde dayak yiyen çocuğun hissettiği ikinci ana duygu güçsüzlük ve korkudur. Dayak karşısında kendini koruyamayan ve özgüvenini kaybeden. bu çocuklarda, bir büyük kendisine fazla yaklaştığında dahi eliyle yüzünü koruma refleksi gelişmiştir.
– Fiziksel şiddet uygulayan anne babalarda ise aşırı bir suçluluk gözlenir. Çocuğu üzerinde hırsını gideren anne-baba yaptığından pişmanlık duyar ve bu sefer de aşırı sevgi gösterilerine başlar.
Çocuk ise bu dengesiz durum karşısında ruhsal yönden çok kötü etkilenir, güvensizlik geliştirir.
Hülya Saraçoğlu Akhan