Bir çocuk dünyaya geldiğinde bağımlı bir varlık olarak doğar. Eksik, aciz ve yetersizdir.
Bir çocuğun bakıma muhtaç olma durumu, annenin ya da bakan kişinin sevgi, şefkat ve ilgisine ihtiyacı olması bizlerin tüm korumacılığına, hassasiyetine sebep olsa bile bu durumu olumsuz olarak nitelendirmememiz önemli.
Çünkü bebeğin dünyaya gelirken bu yetersizlik hali aslında bebeğin gelişimi için bir fırsattır. Şunu unutmamalıyız ki insan eksikliği tamamlamaya meyilli bir varlıktır.
Çocuğun yetersizliğinin farkında olun ama eksiklerini tamamlamak üzerine bir hayat kurgulamayın.
Ebeveynlik modelleri her geçen yıl değişim içerisindedir. Yaşadığımız ülke, şehir ve değişen yaşam şartları ile birlikte kendi ebeveynlerimizin yaptığı hataları telafi etme çabası ebeveynlik modellerine yansıyan kısımlardır.
Bu değişimi bir kenara alacak olursak değişen hayatlarımızda artık çocuklarımızı çok daha steril ortamlarda yetiştirmeye çaba sarf ediyoruz. Bu durum sadece çocukların yaşayacağı ortamlar için geçerli değildir.
Aynı zamanda çocuklarımızın hayatında yaşadığı yetersizliği de telafi etme çabasına da giriyoruz. Çocuğun üzülmesine, ağlamasına, bir eksik yaşayarak hayatına sürdürmesine toleransımız yokken en büyük acizliği çocuklara yaşatan da ebeveynler oluyor.
Çocuklar her yaş döneminin gerekliliği olan yetersizliği yaşadığı sürece tamamlanırlar.
Her insan güvenli limanını bırakmak istemez. Bu durum çocuklar için de geçerlidir. Bu nedenle çocuklarla kurduğumuz ilişkide, “sen beceremezsin, sen yapamazsın, sen yorulma, sen hastasın, sen küçüksün …vb. “cümleleri sarf ettiğimiz sürece, çocukların yapabilecekleri, hevesli oldukları ya da çaba sarf etmeleri gereken durumları biz yetişkinler tamamladığımız sürece, çocukların olgunlaşma fırsatlarını ellerinden alır ve bir yetişkine olan bağımlılığını destekleriz.
Şunu unutmamalıyız ki bebeksiliği anımsatan her nesne ya da durum çocuğun gelişimsel yolculuğunda önüne çıkan engellerdir. Bu nedenle çocuğunuzun hayatında bebeksiliğe değil büyümenin sembollerine ihtiyaç duyar.
Bu nedenle çocuğunuzun büyümesi için ona fırsat verin ve büyümenin sembollerini hayatınıza katın.
Bunlar neler mi?
Bir çocuğun hevesle bir şeyleri denemesi, öğrenme ve beceri gelişimi için sağlıklı bir fırsattır. Çocuğunuzun hevesle yaklaştığı denemelere müsaade edin ve bir adım geride durarak gözlemlemeyi tercih edin.
Emzirme, emzik, biberon, kıyafet ve yatak seçimlerinde daha özenli davranın. Yaş dönümü geldiğinde adım adım eski bebeksi alışkanlıkların yerini farklı beceri ve sağlıklı alışkanlıklar alsın.
İlk bağımsızlık beslenme ile başlar. Çocuğunuzun kendi başına yemek yemesini destekleyin. Unutmayın ki doğru gelişimsel fırsatlar değerlendirildiği sürece 1 yaşındaki yürüyen bir çocuk kendi başına yardımsız beslenebilir.
Uyku en önemli bağımsızlık araçlarından biridir. Bu nedenle çocuğunuzun kendi yatağında kendini sakinleştirerek uyumasına fırsat verin. Bu durumu ilk etapta çocuğunuz reddedebilir. Gerekli ruhsal ve fiziksel desteği her koşulda ebeveynin sağlaması gerektiğini unutmayın.
“Ben Yapıcaaaaam!” dediği zaman, bu durum çocuğunuzun bağımsızlığı için doğru bir zamandır. Çocuğun yapamayacağına inanıyor olsanız bile biraz yardımla çocuğun kendi başına yapabileceği bir hale getirin ve çocuğunuzun hayatında deneyim biriktirin.
Son olarak, “bebeğim, ahhh! Beceremiyor daha…” gibi çocuğun kendini yetersiz ve bağımlı hissedebileceği cümlelerden kaçının. “Sen başaramazsın, bana muhtaçsın” mesajı verdiğiniz sürece büyümek için var olan hevesi kırılacak ve güvenli limanından bir süre sonra çıkmayı reddedecektir. Yani ruhen ya da fiziken büyümeyi reddedecektir.
Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Uzmanı – Pedagog Gözde ERDOĞAN
