Çocuk terbiyesi konusunda aileden aldığı yöntemlerle mücadele eden bir anne belki ceza vererek bu anormal davranıştan vazgeçirmeye çalışabilir çocuğunu.
Evet, çocuk ceza aldıktan sonra bu davranıştan vazgeçebilir, fakat ceza bir başka yanlış davranışı tetikler.
Bu nedenle, anormal davranış sergileyen çocuklara karşı, mümkün olduğunca akılcı çözümler bulunmalıdır.
Ceza bir çözüm değil, bir başka sorunun başlangıcıdır!
Peki kötü söz kullanan çocuklara nasıl yaklaşılmalı?
1- Öncelikle kötü sözleri nereden edindiğini bulun.
“Çocuk, istemeden de olsa öğrendiği kötü sözleri acaba nereden duyuyor?”
Bu soru, kötü sözle mücadele etmek için ilk adım olmalıdır.
Ebeveyn bir yandan çocuğun net ve düzgün kelimeler kullanmasını teşvik ettiği halde, diğer yandan da çocuk birilerinden argo kelimeleri öğrenmeye devam ediyorsa, ebeveynin çabası boşa gider.
Anne-babalar, kötü kelimelerin çıkış yerini bir dedektif gibi takip etmeli ve kaynağının kime dayandığını bulmalıdır.
Çocuk öncelikle bu kişiden bir süreliğine uzaklaşmalıdır.
Sonra ikinci adıma geçilir, ikinci adım hikâyeler ile çocuğa farkındalık kazandırma aşamasıdır.
2- Çocuğa anlatılacak olan hikâye, çocuğa mesaj verir.
Gece yatarken çocuğa okunacak olan hikâyenin kahramanı kötü söz söyleyen bir çocuk olarak seçilir.
Kahraman çocuk, kötü bir söz söylediğinde, annesi bu sözün kötü bir söz olduğunu, bu sözü kullanmanın doğru olmayacağını anlatır.
Böylece çocuk kendi kullandığı kelimenin kötü bir söz olduğunu ‘direkt’ değil,
‘dolaylı’ olarak öğrenir.
Böylece incinmemiş, kendini savunmaya gerek duymamış, kırılmamış olur.
Bu durum çocuğun tepkiselleşmesini önleyeceği gibi, aynı zamanda başka yaşamlarda da benzer sözlerin söylenmesinin doğru olmadığını öğrenir.
Hikâye ile çocuğa rehberlik yapılırken, asla çocuk ile hikâye kahramanı bütünleştirilip “Sakın sen de bu çocuk gibi yapma!” denmemelidir.
Çocuk hikâyede geçen mesajı kendi algısı ile algılamalıdır.
Böylece düzeltmeler daha kolay olur.
3- Çocuğun kullandığı çirkin sözlere, alternatif kelimeler öğretilebilir.
Çocuk, kızgınlık anında, üzüntü anında hangi kelimeyi kullanacağını bilirse, argo kelimelere başvurmak zorunda kalmaz.
Bu sebeple, çocuk hangi duygu anında hangi argo kelimeyi kullanıyorsa, o duygu anında kullanabileceği alternatif kelimeleri öğrenmelidir.
Örneğin, “salak” kelimesini kullandığı bir duygu durumu varsa, bu kelime yerine, “Sana çok kızdım” ifadesi öğretilebilir.
“Pis anne, kötü baba” diyorsa, alternatif olarak “Şu an çok üzgünüm,” “Sinirlendim,” diye kendini ifade etmesi öğretilirse, çocuk duygusunu ifade ettiği sözleri bırakmakta zorlanmayacaktır.
Ve bu kelimeleri kullanabilmesi için, kelimelerin zaman zaman kullanılarak ona yardımcı olunması gerekir.
Pedagog Adem GÜNEŞ
Bu yazı “Çocuk Neyi Neden Yapar” kitabından alıntılanmıştır
