Çocuğun evde yalnız kalıp kalamayacağını anlamak için sadece yaşını dikkate almayın.
Fiziksel becerileri, zihinsel kapasitesi, duygusal olgunluğu ve zeka düzeyi de biyolojik yaş kadar önemli faktörler.
Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Ali Korkmaz; hangi çocukların evde yalnız kalabileceğini ve çocuk evde yalnız kalacaksa dikkat edilmesi gerekenleri anlattı:
Çocuğun evde yalnız kalabilme olgunluğuna erişip erişmediğini değerlendirmede biyolojik yaş tek başına yeterli değil.
Fiziksel becerileri, zihinsel kapasitesi, duygusal olgunluğu ve zeka düzeyi de biyolojik yaş kadar önemli.
Ayrıca çocuğun ne kadar süre yalnız kalacağı, hangi saatler arasında yalnız kalacağı, evin özellikleri (balkon, pencereler, merdiven, olası tehlikeli eşyalar), yakında çocuğa göz kulak olacak komşu ve akrabanın varlığı, semtin güvenirliliği, tek başına ya da kardeş ile kalması gibi birçok çevresel durum da hesaba katılmalıdır.
Sağlıklı ve tipik gelişen çocuklar için konuşacak olursak okul öncesi çocuklar asla evde yalnız bırakılmamalıdır.
İlk adım ‘kısa süreli yalnız bırakmak’
İlkokul döneminde, çocuğa göz kulak olacak ve acil durumda hemen müdahale edecek komşu ve tanıdıkların varlığında kısa süreli (markete gidip gelme gibi) yalnız bırakmalar yapılabilir.
Ortaokul dönemi ile birlikte (10-12 yaş) çocuğun hazır olduğuna emin olunduktan ve gerekli önlemler alındıktan sonra daha uzun süreli evde yalnız bırakmalara başlanabilir.
Önemli olan kısa süreler ile başlayıp sürecin nasıl gittiğini kontrol etmektir.
Hazır olunmadan yapılan girişimler, çocuk için oldukça tehlikeli sonuçlar doğurabileceğinden acele edilmemeli ve çocuğun becerilerinin yeterli olduğuna emin olunduktan sonra uygulamaya geçilmelidir.
Korkuları varsa destek alın
Yalnız kalma deneyiminin öncesinde ve sonrasında çocukla konuşulmalı, onun bu süreç için istekli ve özgüvenli olduğuna emin olunmalı.
Eğer çocuğun korkuları ve kaygıları varsa yalnız kalmaya zorlanmamalı. Ebeveynler bu kararı çocukları ile birlikte almalı.
Çocuğun hazır olduğunda evde yalnız kalması çoğu zaman özgüven arttırıcı, olumlu bir deneyim olmakla birlikte kendisine bakabilme becerisini de geliştirir. Ama bazı çocuklar ve gençler korkuları nedeniyle yalnız kalmayı reddedebilirler.
Çocukluk döneminde oldukça sık gördüğümüz ve özgül fobiler olarak adlandırdığımız bu korkular, müdahale edilmezse zamanla artabilir ve çocuğun ve ailenin sosyal hayatını kısıtlayabilir.
Böyle bir durumda çocuğun korkularını aşması için uzman desteği almak çok önemlidir.
Deneyin, kontrol edin, konuşun!
Deneme: Eve yakın kaldığınız kısa süreli denemeler yapın ve süreyi zamanla arttırın.
Prova: Yalnız kalınca başına gelebilecek durumları siz evde iken canlandırın ve çocuğun olağandışı durumlarda (eve yabancı gelmesi, kapı çalması, yangın, su baskını, acil durum vs) yapması gerekenleri tekrarlayarak iyice öğrenmesini sağlayın.
Kurallar belirleyin: Evde yalnız iken neyi yapabileceğini ve neyi yapmaması gerektiğini bildiğinden emin olun.
Kontrol edin: Çocuğunuz evde yalnız iken zaman zaman arayıp ne yaptığını kontrol edin.
Konuşun: Çocuğunuzun yalnız kalmak ile ilgili duygularını varsa korku ve endişelerini sizinle paylaşması için cesaret verin.
Çok uzun süreler yalnız bırakmayın: Bütün becerileri gelişmiş, rahatlıkla yalnız kalan çocukları bile çok fazla evde yalnız bırakmayın.
Çocuğun evde yalnız kalmaya hazır olup olmadığını nasıl anlarız?
Aşağıdaki sorulara evet yanıtı veremiyorsanız çocuğunuz henüz evde yalnız kalmaya hazır değil demektir.
• Evde tehlikeli nesnelere dokunmamayı biliyor mu?
• Acıktığında sizin hazırlayıp bıraktığınız yemeği yiyebiliyor mu?
• Can sıkıntısı ve yalnızlık korkusu ile baş edebiliyor mu?
• Sizin nerede olduğunuzu biliyor ve ihtiyacı olduğunda telefon gibi iletişim yöntemlerini kullanarak size ulaşabiliyor mu?
• Size ulaşamadığı acil durumlarda güvenilir diğer erişkin tanıdıklarınıza ulaşabiliyor ve ihtiyacı olan yardımı isteyebiliyor mu?
• Uygun ve gerekli olduğunda kapıyı açıp kilitleyebiliyor mu?
• Eve dışarıdan geliyorsa açık bir kapı veya kırık pencere ile karşılaştığında ne yapması gerektiğini biliyor mu?
• Kapıya gelen veya eve telefon açan yabancılarla konuşmaması, onlara evde yalnız olduğunu söylememesi gerektiğini anladı mı, merakını yenip bu sınırlara uyuyor mu?
• Acil durumlarla (yangın, su basması, yaralanma) nasıl davranması gerektiğini, kimden nasıl yardım isteyeceğini biliyor mu? Bu durumlarda paniklemeden ama temkinli olarak harekete geçebilir mi?
• Sizden izin almadan evden ayrılıp başka bir yere gitmemesi veya eve başkasını davet etmemesi gerektiğini biliyor mu, arkadaşlarından gelen bu gibi önerileri uygun şekilde geri çevirebilir mi, koyduğunuz kurallara siz yokken de uyar mı?
Medical Park
