Aile ve Çocuk
No Result
View All Result
  • OYUN-ETKİNLİK
  • ÇOCUK EĞİTİMİ
  • VİDEOLAR
  • EVLİLİK-AİLE İÇİ İLETİŞİM
  • ANNELERE
  • BABALARA
  • DİĞER
    • MAHREMİYET EĞİTİMİ
    • KİŞİSEL GELİŞİM
    • ÖZGÜVEN KAZANIMI
    • TUVALET EĞİTİMİ
    • YEMEK TARİFLERİ
  • OYUN-ETKİNLİK
  • ÇOCUK EĞİTİMİ
  • VİDEOLAR
  • EVLİLİK-AİLE İÇİ İLETİŞİM
  • ANNELERE
  • BABALARA
  • DİĞER
    • MAHREMİYET EĞİTİMİ
    • KİŞİSEL GELİŞİM
    • ÖZGÜVEN KAZANIMI
    • TUVALET EĞİTİMİ
    • YEMEK TARİFLERİ
No Result
View All Result
Aile ve Çocuk
No Result
View All Result

Büyüme geriliğini erkenden fark edebilirsiniz!

Çocuklar, her yaşta aynı hızda büyümezler. Benzer şekilde, her yaş grubu için büyümeyi olumlu ya da olumsuz etkileyen faktörler de değişiklik gösterebilir. Büyüme geriliğinin nedenleri, tedavisi ve daha birçok şey haberimizde gizli!

büyüme tablosu çocuk ile ilgili görsel sonucu

Büyüme Geriliğinin Nedenleri

Normal büyüme ve gelişme, sağlığın en önemli göstergelerinden birisidir. Normal büyüme için; sağlıklı hücre yapısı, yeterli beslenme, sportif aktivite, büyümeyi etkileyen hormonların ve büyüme faktörlerinin varlığı gereklidir.

Büyüme, öncelikle hücrelerin bölünerek çoğalması ile başlar. Bunu hücrelerin genişlemesi ve belli işlevleri kazanması takip eder. Tüm bu aşamaların sağlıklı ilerleyebilmesi için, bireyin büyüme faktörlerinin ve genetik yapısının sağlıklı olması gereklidir.

Doğumdan önce büyüme genellikle; bebeğin yaşadığı ortamın yani annenin sağlık durumu, beslenmesi, hastalıkları ile yakından ilişkiliyken doğumdan sonra büyümeyi etkileyen faktörler değişiklik gösterir.

Doğumdan sonraki ilk 2 yaşta çocuğun dengeli beslenmesi, hastalıklardan korunması ve sevgi ortamında büyütülmesi de çok önemlidir. Bununla birlikte büyümeyi sağlayan birtakım hormonlar vardır ki, bunların en önemlisi “büyüme hormonu” dur.

büyüme tablosu ile ilgili görsel sonucubüyüme tablosu ile ilgili görsel sonucu

Büyüme Geriliğinde Erken Tanının ve Tedavinin Önemi

Annenin hamilelik döneminde veya doğumda bir sorun yaşayıp yaşamadığı, büyüme geriliğinin ne zaman başladığı, beslenme bozukluğu olup olmadığı, geçirilen hastalıklar ve kullandığı ilaçlar, travma öyküsü, ailede benzer çocuklar ve kısa boylu bireyler olup olmadığı sorgulanarak, elde edilen ipuçları değerlendirilmelidir.

Daha sonra hastanın; boy kısalığının derecesi, genetik boy potansiyeli, vücut oranlarının değerlendirilmesi ve sistemik muayenesi yapılmalı ve elde edilen veriler ışığında gereken laboratuar testleri istenmelidir.

İlk aşamada büyüme geriliğine neden olacak; kansızlık, karaciğer, böbrek hastalıkları, çölyak hastalığı, idrar muayenesi ve tiroit hormonlarına bakılır.

Büyüme geriliklerinde izleme çok önemlidir. Tüm çocukların, doğumdan itibaren 2-3 ayda bir boy ve kilo artışlarının düzenli olarak izlenmesi ve boyu kısa bulunan veya boy uzamasında duraklama olan çocukların değerlendirilmeleri gerekmektedir. Maalesef bu ideal yaklaşım, ülkemizde bütün çocuklara uygulanamamaktadır.

Bu nedenle; ailelerin bilinçlendirilmesi, konu ile ilgili eğitim almaları, okul taraması gibi yöntemlerle daha erken dönemde boy kısalığı olan çocuklar tespit edilerek nedenleri araştırılmalı ve gereken tedaviler önerilmelidir.

Yaşıtlarına göre boyunun kısa olduğunu fark eden veya büyümesinde bir duraklamadan şüphelenen ailelerin, çocuklarını doktora götürmeleri de önemlidir. Erken tanı ile sorunu tespit edilen alan çocukların, uygun tedavi ile boyları kabul edilebilir şekilde normal düzeye getirilebilecektir.

Büyüme Geriliği Çocukları Psikolojik Olarak Nasıl Etkiler?

Tüm dünyada, uzun boylu insanların özgüvenlerinin daha yüksek olduğu bilimsel bir gerçektir. Bu anlamda, kısa boylu çocukların bu durumdan etkilenmeleri kaçınılmazdır.

Nitekim hastalarımızın ebeveynlerinde, çocuğunun arkadaşlarından daha kısa olduğu için mutsuz olduğunu, kendini toplumdan uzaklaştırdığını ve okul başarısını bile olumsuz etkilediğini sıkça işitiriz.

Çocukların bir kısmı, oluşan sıkıntılı ruh halini atlatabilirken, çoğunluğu için bir örselenme yaratmakta ve bu durum nedeniyle psikolojik destek almalarını gerektiren durumlar ortaya çıkabilmektedir.

Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı
Doç. Dr. Zehra Aycan


0-3 yaş erkek bebek büyüme grafiği
0*3 yaş kız bebek büyüme gafiği

Boy Kısalığı

Büyüme , yani normal bir boya sahip olma sağlıklı olmanın en önemli kriterlerinden biridir. Normal büyüyen çocuk sağlıklı çocukdur. Büyüme geriliği, beslenme bozuklukları, hormonal nedenler, ailevi nedenler, kronik hastalıklar gibi değişik sebeplere bağlı ortaya çıkabilir. Bu yazıda büyüme hormonu ve tiroid hormonu eksikliği, ailevi boy kısalığından bahsedilecektir.

Bir çocuğun boyunun normal olduğu nasıl anlaşılır? Hangi yaşta olursa olsun, boy uzunluğunun değerlendirilmesinde kullanılan ölçü, o andaki boyun hangi büyüme eğri diliminde olduğu ve büyüme hızıdır.

büyüme tablosu çocuk ile ilgili görsel sonucu

Kısa boy, çıplak ayakla ölçülen boyun, o yaş ve cinse göre normal büyüme eğrilerinin alt sınırlarında ( 10 persentil altı) olmasıdır. Yıllık boy artımının yaşa göre normalden az olması durumunda, büyüme hızı yetersiz olarak değerlendirilir.

Yıllık büyüme hızı 1-2 yaşlar arasında yılda 12 cm, daha sonra ise yılda 5-6 cm’dir. Bir çocuk, ergenlik öncesi yılda 5 cm’den az büyüyorsa veya takip edildiği büyüme eğrilerinde aynı çizgide devam edemiyor ve alt çizgiye düşüyorsa, sorun var demektir.

Durumunun tetkik edilmesi gerekir. Aileler çocuklarının boyunun uzamadığını kıyafetlerinden anlarlar. Burada yapılan en büyük hata, anne ve babanın boyunu örnek gösterip,’çocuğunuzun boyu genelde size yakın olur, zaten sizin boyunuzda kısa’ diyerek tetkikden kaçınmaktır.

Büyüme hormonu, boy artışını doğrudan etkileyen hormondur. Beyindeki hipofiz bezinden salgılanır. Büyüme hormonu eksikliği ile beraber hipofizden salgılanan diğer hormonlar da eksik olabilir.

Bu durum doğumsal olabileceği gibi, beynin doğum sırasında veya sonrasında zarar görmesi (ikiz gebelik, makat geliş gibi) , şiddetli kafa yaralanması, hastalık nedeniyle beynin hasar görmesi(menenjit gibi), ışın tedavisi veya tümörler nedeniyle olabilir. Ancak büyüme hormonu eksikliğinin en önemli nedeni idiyopatik dediğimiz, bilinmeyen nedenlerdir.

Belli bir yaşa kadar normal büyüyen bir çocukta, boy artışında duraklama veya yavaşlama saptanır. Çocuk akranlarından geri kalmaya başlar. Büyüme hormonu eksikliği olan bir çocuk kısa boyludur, ancak vucudunda orantısızlık yoktur. Bu çocuklar hafif kilolu,yüzleri yaşlarına göre küçük çocuklardır.

Büyüme hormonu eksikliği olan çocuklar ergenliğe de geç girerler. Akranları her yıl normal büyüdüğü, ancak büyüme hormonu eksikliği olan çocuklar her yıl az büyüdükleri için; ara her yıl daha çok açılır. Tanı için büyüme hormonu testleri yapılır ve tanı konduktan sonra büyüme hormonu tedavisi yapılır.

Boy kısalığına yol açan hormonlardan bir diğeri, tiroid hormonudur. Normal boy artışı için tiroid hormonuna ihtiyaç vardır. Tiroid bezi boynun alt kısmında bulunan ve tiroid hormonlarını salgılayan bir bezdir.

büyüme tablosu çocuk ile ilgili görsel sonucu
4-20 yaş kızlar için büyüme grafiği
4-20-yas-erkek-boy-kilo
4-20 yaş erkek büyüme grafiği

Tiroid normal boyutta olduğu zaman görülmez ve elle hissedilmez. Büyüdüğü zaman elle hissedilir ve baş normal durumdayken veya geriye atıldığında görünür hale gelir.

Bezin vucuttaki görevi tiroid hormonları üretmek ve bunları kana salgılamaktır. Tiroid hormonları olan T3 ve T4 tiroidden salgılanır ve TSH adı verilen hipofizden salgılanan hormonla uyarılır.

TSH, tiroid bezini uyararak tiroid hormonlarının, yani T3 ve T4’ün salgılanmasını sağlar. Tiroid hormonları normal büyüme ve gelişme için gereklidir ve eksikliklerinde boy kısalığı gözlenir. Bu durum doğuştan olabileceği gibi, herhangi bir çocukluk yaşında da gözlenebilir.

Kalıtımın, boy uzamasında rolü vardır. Kısa boylu çocukların anne-baba veya diğer yakın akrabaları da kısa boyludur. Bu çocuklar akranlarından kısa olarak, büyüme eğrilerinin alt hudutlarında büyürler, ancak bulundukları eğriden daha alt eğriye düşmezler.

Yapılan hormon incelemelerinde, beslenme durumlarında bir sorun yoktur. Bu çocukların ergenlik çağında boyları uzar ve anne-baba ortalamalarına göre hesaplanan erişkin boylarına ulaşırlar.

Burada önemli bir hatırlatma yapmak isterim; ‘anne ve babası kısa olan çocukların mutlaka kısa boylu olması gerekir’, şeklinde bir inanış yanlıştır.

Sosyoekonomik şartların ve beslenmenin düzelmesiyle, boylarda uzama gözlenir. Örneğin Çinli ve Japon çocuklar artık 50 yıl öncesine göre daha uzundurlar.

Ülkemizde akraba evliliği nedeniyle ortaya çıkan ve genetik geçişi olan boy kısalığına yol açan , iskelet displazisi dediğimiz bir hastalık gurubu vardır.

Bu hastalık gurubunda orantısız boy kısalığına rastlanır. Bazen bacaklar, bazen de kollar kısadır. Baş büyük olabilir. En sık rastlanılan tipi akondroplazidir.

Bu çocuklarda kandaki büyüme hormon seviyeleri ve salgılanmaları normaldir, ancak kemiklerin büyüme hormonuna cevabı azdır. Bu çocukların boylarını uzatmak için etkin bir tedavi şekli yoktur ancak bazı tedavi şekilleri denenmektedir.

Büyüme geriliği nasıl anlaşılır ve tedavisi

Bebek veya çocuklarda büyüme geriliği olduğu yönündeki teşhis, iki büyüme hormonu uyarı testi uygulanarak konuluyor. Test sonuçlarına göre çocuğun değerleri, belirli değerlerin altında ise büyüme hormonu eksikliğinden söz ediliyor.

Beyinle ilgili herhangi bir sorun olup olmadığına da bakılıyor. Eğer bir sorun yoksa bebek veya çocuğa büyüme hormonu eksikliği teşhisi koyuluyor.

El bilek grafisi de olumsuz sonuç veriyorsa tam teşhis konuluyor ve büyüme hormonu verilmeye başlanıyor. Büyüme hormonu için hastaya hiçbir yan etkisi olmayan ilaçlar veriliyor.

Söz konusu ilaçların parasını devlet karşılıyor. Büyüme hormonu eksikliği tedavisine başladıktan sonra ilk yıl her ay bir santimetreden başlamak üzere ilk yıl 10-12 santimetre, ikinci sene, 7-9, üçüncü sen 6-7 santimetre uzama gerçekleşiyor. İlaç gece yatmadan önce alınıyor.

Çünkü; büyüme hormonu, uykunun en derin olduğu dönemde salgılanıyor. Büyüme hormonu tedavisi; kemikleşme noktaları kapanana kadar devam ediyor.

Erken teşhis, her hastalıkta olduğu gibi büyüme geriliğinde de çok önemli. Bu nedenle bebek veya çocuğunuzu dikkatli izlemeniz öneriliyor.

Büyüme hormonu eksiği olan bebek veya çocuklarda genellikle; boy kısalığı, olgun insan yüzü, ince ses ve karın bölgesinde yağlanma, erkek çocuklarda mikro penis, uzayan sarılık, yenidoğan döneminde de kan şekeri düşüklüğü, çıkık ve geniş alın gibi belirtilerle anlaşılıyor.

Teşhis ne kadar erken konulursa, çocuğunuzun boy kaybı da o kadar azalıyor. Ama hastalık ergenlik döneminde fark edildiğinden tedaviye de geç başlanıyor. Diğer yandan büyüme hormonu eksikliği görülme sıklığı 4 binde 1 olduğu için hemen telaşlanmayın.

 

hürriyet aile

İki yüzlü insanlarla olan ilişkilerimiz 2
KİŞİSEL GELİŞİM

İki yüzlü insanlarla olan ilişkilerimiz

Temmuz 25, 2018
Amasya'da çok acı olay! Önce 2 buçuk yaşındaki oğlu şimdi de 25 günlük bebeği... 2
HABERLER

Amasya’da çok acı olay! Önce 2 buçuk yaşındaki oğlu şimdi de 25 günlük bebeği…

Nisan 21, 2019
Çocuğunuzla aranız iyi mi? 2
ÇOCUK EĞİTİMİ

Çocuğunuzla aranız iyi mi?

Haziran 18, 2018
Eşinizin bir yanı hep çocuktur!
AİLE İÇİ İLETİŞİM

Eşinizin bir yanı hep çocuktur!

Temmuz 27, 2018
Canım evladıma mektup; 5
YAZILAR

Canım evladıma mektup;

Aralık 14, 2018

FAYDALI BAĞLANTILAR:

Kolay çizim fikirleri

Easy Drawing ideas – Cute Drawings

Dibujos Faciles – Como Dibujar

Dessins Faciles – Como Dessiner

No Result
View All Result
  • OYUN-ETKİNLİK
  • ÇOCUK EĞİTİMİ
  • VİDEOLAR
  • EVLİLİK-AİLE İÇİ İLETİŞİM
  • ANNELERE
  • BABALARA
  • DİĞER
    • MAHREMİYET EĞİTİMİ
    • KİŞİSEL GELİŞİM
    • ÖZGÜVEN KAZANIMI
    • TUVALET EĞİTİMİ
    • YEMEK TARİFLERİ
ARKADAŞLARINLA PAYLAŞ
  • Facebookta Paylaş
  • Whatsappta Paylaş
  • Facebook Messengerdan Gönder
  • SMS ile Gönder
  • E-Maile Gönder
  • Twitterda Paylaş
  • LinkedIn
  • Telegramda Paylaş
×
×
Maile Gönder